Een van de mooie cadeautjes van Corona is voor mezelf en Patricia, mijn echtgenote, dat we veel konden gaan genieten van een park uit onze buurt, dat ondertussen bekroond is tot één van de 10 mooiste parken van de wereld (de ‘Green Flag Award’). Vordenstein is een oud kasteelpark in Schoten in de buurt van Antwerpen. Het werd aangelegd in barokstijl met een merkwaardige sterk geometrische drevenstructuur. We hebben er dit jaar intens de 4 seizoenen mogen meemaken. Maar er was meer. In onze vele wandelingen ontdekten we de bezieling van de prachtige bomen en intieme plekjes, waar we meer dan eens een schichtige ree mochten ontmoeten.

Naast de ontmoeting met natuurwezens sprong in onze vele wandelingen een andere ontdekking in het oog. Uit de oudere geschiedenis van Vordenstein blijkt dat ondanks de meer riante inrichting van dit kasteel met tuin, de échte oorsprong van de plek terug te vinden is in de aanleg van een stervormig bos. De huidige drevenstructuur van dit ster-bos is ook terug te vinden op de kaart van Ferraris, opgemaakt in de periode 1771 tot 1778.

Van Nicolas Fouquet naar Vordenstein

De kasteelhoveniers waren vaklieden, die tuinbouw en tuinkunst op topniveau uitoefenden. De kasteelhoveniers droegen hun kennis over binnen de familie of binnen hun groep. Meer dan één bron vermeldt dat het ontstaan van dit bos toegeschreven wordt aan het ontwerptalent van een onbekende tuinman, die zelf leerling was van André Le Nôtre, de architect van de tuinen van Versailles. Hij werd door koning Lodewijk 14, de zonnekoning, gevraagd vanuit zijn prachtige prestaties in de tuinen van het kasteel van Vaux-le-Vicomte. Dit kasteel was eigendom van Nicolas Fouquet.

Nicolas Fouquet was minister van Financiën van Lodewijk 14 en viel bij hem in onmin. Zo rekende de koning de tuinman van Fouquet in om de tuinen van Versailles in te richten. We weten tevens dat Fouquet behoorlijk geïnteresseerd was in esoterie en gnostische wetenschappen. Zou het kunnen dat hij ook kennis had van de esoterische joodse traditie waar de Kabbala een centrale plaats inneemt? En zou het kunnen dat hij in zijn vriendschap met zijn tuinman Le Nôtre, deze initieerde in de geheimen van de Kabbala? Zo kon de tuinman in het tuinlandschap op discrete wijze de blauwdruk van een levensboom of kabbala uittekenen.

De traditie om subtiel geheime kennis in kunst, tuinen en architectuur gestalte te geven is niet nieuw in die tijd. De gebroeders Van Eyck gebruikten deze benadering al in de grondstructuur van het Lam Gods, meer dan 200 jaar daarvoor.

De Kabbala in Vordenstein herontdekt

In Vordenstein is de Kabbala blauwdruk duidelijk te herkennen in de historische padenstructuur en de aandachtige wandelaar zal er heel snel een bijzondere energetische dynamiek kunnen ervaren. Jammer dat in de jaren 1990 de aanleg van een dolomietweg (wandel lus) de oorspronkelijke blauwdruk wat heeft verstoord. Hierdoor werd het oorspronkelijke geometrisch lijnenspel van sommige snijdende dreefassen tenietgedaan. Zo ontstond een afwijkende hiërarchie van paden in het historisch perspectief. Hoewel het drevenbeheer recent succesvol opnieuw op de sporen werd gezet, blijft de (her)inrichting van ronde punten, kruispunten en hoekpunten van het ster-bos een knelpunt.

Maar ondanks deze vervormingen is de kabbala-blauwdruk in Vordenstein nog altijd duidelijk herkenbaar en vooral energetisch opnieuw erg actief. Heerlijk om er mediterend op te wandelen en zo een aantal eigen levensthema’s te onderzoeken via een kabbala exploratie. Op de kaft van ons tijdschrift zie je zo’n hele inspirerende weg in Vordenstein, die leidt van de ene Sefirot (cirkel) naar de andere.

Wat is de Kabbala

De term kabbala betekent letterlijk traditie. Hij verwijst naar overlevering van joodse mystiek.

Hoewel het begrip kabbala pas in de twaalfde eeuw in gebruik kwam, bestonden er lang voor die tijd al mystieke stromingen binnen het judaïsme die vanwege overeenkomstige basisprincipes tot deze traditie van joodse mystiek, vallend onder het begrip kabbala, gerekend kunnen worden.

Mystiek mag men zien als een ontwikkeling, die bestaande religieuze opvattingen verbreedt. Zij tracht middels een direct ervaren van het Goddelijke, boven de heersende traditie uit te gaan en zo te komen tot een wezenlijk kennen van het Goddelijke, zonder tussenkomst van een middelaar of hiërarchie van priesters.

In de joodse traditie is de Kabbala een rituele weg die leidt tot een mystieke ervaring van God werkzaam in de wereld en de schepping. Zo mediteer je op de Kabbala om een project tot een goed einde te brengen of om een levensthema dat jou uitdaagt uit te klaren. Zoals in de middeleeuwse kathedralen ‘labyrinten’ ritueel konden geëxploreerd worden als een innerlijke pelgrimage kan men ook de Kabbala op dezelfde manier verkennen.

Hoe de vroegste Kabbala zich ontwikkelde, is onduidelijk. In de vakliteratuur is veel gediscussieerd over de mogelijke invloed vanuit de gnostiek Geleerden uit de renaissance alsmede moderne onderzoekers vermoedden wel neoplatonische en islamitische invloed.

Kabbalisten verwezen naar zichzelf met benamingen als 'zij die weten', 'zij die de geheimen van de taal kennen' en 'zij die de traditie kennen'. Kabbalisten zelf beriepen zich dus op een vermeende eeuwenoude traditie, niet op eigen creativiteit. Tevens beschouwden ze de Kabbala als één waarheid. Moderne onderzoekers beschouwen de Kabbala daarentegen als een middeleeuwse uitvinding die bestond (en bestaat) uit verschillende stromingen.

Vrij vroeg ontstond het idee dat mystiek beoefenen potentieel gevaarlijk was en voorbehouden moest blijven aan goed ontwikkelde en onderlegde personen. In de middeleeuwen betekende dat rabbijnen, getrouwde mannen van minstens veertig jaar. De studie van de kabbala vond plaats in besloten kring door een leerling onder begeleiding van een leraar.

De Structuur van de Kabbala

De kabbalistische levensboom is een model waarmee kabbalisten het gehele universum en het ontstaan ervan symbolisch voorstellen. Hoe iets kan ontstaan uit het eeuwige en onveranderlijke, kan volgens de Kabbala dankzij de sefirot, die uit de Ein sof emaneren. Ein sof wordt dan ook gezien als een voortdurende bron van goddelijk licht (shefa) die het bestaan van de dingen – sefirot, hemel, aarde etc. – mogelijk maakt. Om te kunnen bestaan is in de joodse traditie dus permanente emanatie van licht nodig uit Ein sof.

De tien sefirot samen met de paden ertussen worden de tweeëndertig paden van de wijsheid genoemd. De sefirot (als cirkels voorgesteld) worden in de Kabbala gezien als de 10 attributen/ emanaties waarmee God de wereld heeft geschapen en waardoor hij zich manifesteert. De eerste sefira (keter) ontstaat in Ein sof als de drang om iets te creëren. Vervolgens ontstaat een plan om dat te doen, de wijsheid (hokhmah). Daaruit komt de derde sefira voor, binah, de bron waarin de wil en de wijsheid fysieke emanaties worden. Uit binah komen de twee sefirot voor die het bestaan reguleren, namelijk chesed voor liefde en genade, en din of gevurah voor de goddelijke wet en rechtvaardigheid. De zesde sefira, tiferet, vermengt deze tot een vorm van bestaan. Nezah and hod zijn lagere vormen van hesed en din. Als negende sefira is yesod het middel waarmee goddelijke kracht uitstroomt in de lagere werkelijkheid. De tiende sefira is malkhut of vrouwelijke kracht, en zet de voortdurende goddelijke emanatie om in de daadwerkelijke schepping.

Bij iedere sefira behoort een planeet en de cursisten die vorig werkjaar het Enneagram bestudeerd hebben, zullen ook hun eigen nummer van het Enneagram mogelijk in de levensboom erkennen.

Tussen Binah en de volgende sefira is er een onzichtbare sefira die ‘Da'ath’ of Absolute Kennis, weten wordt genoemd. Wij zouden het vandaag bij Timotheus de supra-mentale bron noemen. De tien sefirot bevinden zich op een van de drie zuilen. De linkse zuil heet Strengheid, de middelste Mildheid en de rechtse Genade. Volgens de Kabbala ontstond uit 'het Onbepaalde' eerst Kether, dan Chokmah en daarna Binah die de Hemelse Driehoek vormen. Daaruit ontstond de rest.

Door de juiste handelingen en rituelen in acht te nemen, kan de kabbalist bijdragen aan het herstel van de oorspronkelijke harmonie van zijn eigen leven en van onze wereld. Zo ontstaat een betere verbinding met de goddelijke kracht die vervat zit in de Ein sof. Mensen kunnen die kracht aanspreken en omlaag trekken langs de sefirot. In zekere zin neemt men dus aan dat de mens invloed kan uitoefenen op de schepping en de creatie van het goddelijke.

Tijdens de maand augustus willen we graag met degenen die willen uitgebreid de Kabbala of levensboom in Vordenstein verkennen en energetisch weer helemaal tot leven brengen. Je kan er een levensthema mee verdiepen of gewoon de energetische lichtkracht van de levensboom in Vordenstein beleven en ervaren. We combineren de workshop met een webinar om je meer vertrouwd te maken met de dynamiek van de Kabbala om dan nadien ter plaatse af te spreken en in de ervaring te stappen.

Kom je mee op ontdekking op 28/8? SCHRIJF HIER IN

Philippe Vandevorst

Bronnen

"Historische studie Domein Vordenstein te Schoten" gemaakt door Aedicula vzw (Hebbelinck, 2003)

“Agentschap Natuur en Bos – Beheerplan Vordenstein”

“De Kabbalah – Charles Ponce – Ank hermes”

“Wikipedia – Kabbala – Sefirot, levensboom”