Leo Bormans, auteur over liefde en geluk, bekeek het VRT onderzoek dat een tijdje geleden door de VRT georganiseerd werd en trekt zes lessen over hoe we gelukkig kunnen worden en liefde vinden.
Leo Bormans is auteur van ‘The World Book of Happiness’ (dat ondertussen wereldwijd in meer dan 12 talen is verschenen).
1. De plek waar je geboren bent speelt een grote rol
Belgen komen in dit onderzoek, net als in internationaal vergelijkend geluksonderzoek, altijd ongeveer uit op een 7 op 10. Daarmee zitten we meestal in de top-20 van de gelukkigste landen.
Het land speelt wel degelijk een rol. Frankrijk doet het gemiddeld een half punt slechter, Nederland een half punt beter. Wie in Togo (2,6) geboren is, heeft van bij de start al veel minder kansen op geluk.
Dat ligt niet aan het weer maar aan indicatoren als: vertrouwen in elkaar en de instellingen, en gelijkheid tussen rijk of arm, man of vrouw. Daardoor staan Scandinavische landen meestal aan de top.
Of je gelukkig bent in je samenlevingsvorm heeft dus ook veel te maken met de algemene context: zinvol werk, een waardig inkomen, voorzieningen, ouderschapsverlof, kinderopvang, onderwijs, gezondheidszorg, sociale cohesie, gelijkheid tussen man en vrouw…
De vaststelling dat we het in ons land al redelijk goed doen mag niet leiden tot zelfgenoegzaamheid maar tot alertheid om het goede verder uit in plaats van af te bouwen. Een overheid moet voorwaarden creëren waardoor mensen in gelijke welke samenlevingsvorm een evenwaardige kans op geluk krijgen. Dat blijkt nu bijvoorbeeld voor alleenwonenden en ‘Nieuwe Vlamingen’ niet altijd het geval te zijn.
2. Een mens is geen statistiek.
Mensen verschillen en mensen veranderen. De stelling dat ‘wie een relatie heeft, gelukkiger is dan wie geen relatie heeft’ gaat niet op voor iemand die in een slechte relatie zit.
Singles zijn in het algemeen ongelukkiger en toch zijn er ook heel wat ‘happy singles’ die er een fijne kennissenkring op na houden. Toch zien we in de internationale vergelijkingen ook altijd dat het hebben van een partner ons geluk in het algemeen het sterkst beïnvloed.
Het hebben van kinderen daarentegen speelt verrassend genoeg een veel kleinere rol. Dat zien we ook in dit onderzoek.
3. Eenzaamheid is de grootste kwaal.
De cijfers in dit onderzoek bevestigen wat we al langer vaststellen. Maar de trend is schrijnend. Niet ‘onveiligheid’ is het grootste probleem maar ‘eenzaamheid’.
Als 77% van de jongeren zich (soms) eenzaam voelen, terwijl ze omringd zijn door ‘sociale media’ is dat een onthutsende vaststelling waar we dringend iets aan moeten doen.
Het gaat hier niet om ‘sociale eenzaamheid’ maar om ‘emotionele eenzaamheid’: kan, mag en durf ik mijn emoties uiten en bij wie kan ik écht terecht? Durven we hier in opvoeding en onderwijs dringend meer aandacht aan besteden?
4. Durf pillen vervangen door een positieve mindset.
We zijn koploper voor het slikken van antidepressiva (16%). In het grote geluksonderzoek dat we samen met de KULeuven hebben gevoerd bij 7000 Vlamingen, blijkt dat het effect van kleine positieve interventies vaak groter en duurzamer is dan het effect van pillen.
De verschillen in geluk worden voor zo’n 50% verklaard door genetica en opvoeding, voor 10% door de omstandigheden en voor 40% door hoe wij naar ons leven kijken. Vaak ondanks alles. Een open, hoopvolle en positieve kijk op het leven levert alleen maar voordelen op. Het goede nieuws? Een mens kan dat leren als hij dat wil.
5. Blijf eigenaar van je leven.
Je ziet dat wie ‘bewust’ voor een bepaalde samenlevingsvorm kiest gelukkiger is dan wie het gevoel heeft ‘slachtoffer’ te zijn. Dat is internationaal gezien ook de beste voorspeller om gelukkig te zijn: het gevoel over de vaardigheid te beschikken om je leven min of meer zelf onder controle te hebben (‘life ability’). Daarbij speelt bijvoorbeeld IQ geen rol maar wel ons zelfsturend vermogen en onze fysische en psychische gezondheid.
6. Zoek andere mensen op.
Naast voldoende geld, een goede gezondheid, een waardige job en het gevoel van persoonlijke vrijheid in het nemen van keuzes, is het allerbelangrijkste om een gelukkig leven te leiden: de kwaliteit van onze relaties met andere mensen. Familie, vrienden, buren, collega’s … Dat zien we ook in dit samenlevingsonderzoek.
Wie over een breed netwerk beschikt, open in het leven staat, extravert is, gemakkelijk nieuwe contacten legt en onderhoudt voelt zich altijd een beetje gelukkiger.
We kunnen het internationaal geluksonderzoek samenvatten met twee woorden: ‘andere mensen’. En wij zijn ook altijd de andere voor iemand anders. In welke vorm we met de ander samenleven is minder belangrijk dan de kwaliteit van die samenleving.